Psia starość – kiedy tak naprawdę się zaczyna? To jedno z częstszych pytań kierowanych pod adresem lekarza weterynarii podczas wizyty w gabinecie.
- Panie doktorze, a tak naprawdę ile lat ma mój Hektor? Tak „na ludzkie” przeliczając?
Oczywiście, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ zależy to od przewidywanego wieku dożycia, a ten jest diametralnie inny dla doga czy chihuahua. Psy olbrzymie dojrzewają znacznie później, ale także umierają dużo wcześniej, niestety. Stąd 7.letni mastiff to już pies geriatryczny, zaś jego rówieśnik wielkości Yorkshire Terriera ma przed sobą drugie tyle lat życia. Kiedyś przyjęło się liczyć pierwszy rok psa jako 14 lat człowieka, rok drugi jako kolejne 7, zaś lata następne mnożono razy 5. Wg tych wyliczeń tenże 7 mastiff miałby 46 lat, co niestety nie może być prawdziwe, porównując ze sprawnością, stanem zdrowia i latami, które powinien jeszcze przeżyć. Wielu naukowców zadaje sobie pytanie, jak prawidłowo szacować wiek psa i jak odnieść go do wieku człowieka…
Opracowania bardziej wiarygodnej metody podjął się prof. Trey Ideker z University od California*. Użył on wskaźnika, który leży u podstaw komórkowego starzenia się organizmów – zmian w tzw. metylacji DNA, czyli procesach wpływających na aktywność genów. W wyniku badań dowiadujemy się, że:
- 8.tygodniowy szczeniak to odpowiednik 9.miesięcznego dziecka (ząbkowanie)
- 5-8.miesięczny szczeniak zachowuje się bardzo podobnie do nastolatka (konflikty z opiekunem, rozmyślne ignorowanie poleceń)
- roczny pies to młody dorosły
- 2 lata u psa to stateczny wiek średni, który można porównać do naszej 40.
- 4.letni labrador to poziom 53.letniego człowieka
- 7.letni pies to człowiek mocno po 60.ce
Do wyliczenia służy specjalny wzór matematyczny – trzeba pomnożyć przez 16 logarytm naturalny (Ln) wieku psa, a następnie dodać do tego 31. Wzór dobrze oddaje przeciętną długość życia, u labradora (te badał prof. Ideker) wynosi ona około 12 lat, co odpowiada wiekowi 71 lat u człowieka.
Pies wchodzi w wiek seniora, kiedy osiągnie 75% średniej długości życia przewidzianej dla jego rasy i wielkości. W ten sposób łatwo można ustalić, że owczarek niemiecki staje się seniorem w wieku 8 lat, Yorkshire Terier 9 lat, dog niemiecki już w chwili, gdy ukończy 5. rok życia. Warto o tym pamiętać, gdy zauważamy u swojego pupila pierwsze objawy zaburzeń poznawczych i zmian w zachowaniu. Zwyrodnienia stawów oznaczają niechęć do dłuższych spacerów, problemy z utrzymaniem czystości w domu, postępująca demencja sprawia, że zwierzak może przestać poznawać znajomych, zaburzeniu ulega również rytm dnia i nocy, psy często przesypiają cały dzień, a spacerują po domu w nocy, hałasując i budząc domowników, zupełnie jak ludzie z chorobą Alzheimerem. Stare psy mają o wiele niższy poziom zachowań eksploracyjnych, rzadziej bawią się nowymi zabawkami, niechętnie podchodzą do nieznanych osób. Z wiekiem u psów znacznie spada możliwość uczenia się nowych rzeczy, wzrasta również poziom lęku (zwierzę nagle zaczyna się bać burzy czy hałasu).
Sposoby na opóźnianie procesów starzenia są bardzo podobne u ludzi i psów. Bardzo ważne są spacery, w czasie których będziemy pobudzać funkcje poznawcze psa – wolniejszy krok, swobodne węszenie. Psom świetnie robi także kontakt z innymi psami (byle nie były to zbyt nachalne szczenięta), to dla nich niezwykle stymulujące doświadczenie. Dla psiego mózgu, podobnie jak dla ludzkiego, nie ma nic bardziej destrukcyjnego niż nuda.
Wspierać można psy starsze również za pomocą diety, zawierającej optymalną ilość kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Warto zadbać o dopasowaną kaloryczność posiłków – należy pilnować odpowiedniej masy ciała, ale u psów kilkunastoletnich trzeba stosować karmę bardziej kaloryczną, wchłanianie jest już bowiem upośledzone, często w parze z apetytem. Dobrym pomysłem jest rozdzielenie porcji dziennej na kilka mniejszych posiłków, nie obciążających żołądka.
Starość oczywiście nie oznacza ułomności, nie jest też chorobą, a tym bardziej wskazaniem do eutanazji. Jest po prostu kolejnym etapem życia, choć dla uważnego opiekuna również sygnałem, że nie każdą górę jesteśmy w stanie pokonać i coraz częściej mogą się zdarzać dni gorsze, forma i samopoczucie słabsze. Jesień jednak miewa gorące dni i przepiękne barwy!
*Siedmioletni staruszek – Katarzyna Burda, Newsweek 29/2020
